Luật Giá không rõ, đại biểu đề nghị đưa giá gói thầu vào Luật Đấu thầu

Là Giám đốc Sở Y tế Hà Nội, đại biểu Trần Thị Nhị Hà dành cả thời gian phát biểu cho các nội dung liên quan đến ngành. Trong đó, bà lo ngại khi các quy định về giá gói thầu chưa rõ.

“Chúng ta đều biết trong thời gian qua, những vi phạm chủ yếu trong mua sắm đấu thầu cũng chính từ giá gói thầu”, bà Hà lý giải.

Hiện nay, việc xác định “giá gói thầu” được thực hiện theo hướng dẫn tại Thông tư 68 của Bộ Tài chính và đang tồn tại nhiều bất cập. Một trong các phương thức xác định giá gói thầu là phương thức sử dụng 3 báo giá, phương thức này đang mâu thuẫn quy định tại Điều 22 Dự thảo Luật Giá vừa trình Quốc hội ngày hôm qua và các tiêu chuẩn thẩm định giá Việt Nam số 02, 08.

Theo bà Hà, phương pháp lấy 3 báo giá mà hiện nay rất nhiều đơn vị sử dụng không bảo đảm giá hàng hoá là giá thị trường trong một khoảng thời gian, không gian nhất định, không phải là giá giao dịch thành công, hợp pháp, công khai và cạnh tranh nên không thể sử dụng làm căn cứ xác định giá gói thầu. Trong Dự thảo không có hướng dẫn về việc xác định giá gói thầu.

Bằng Nghị quyết 30, Chính phủ đang giao Bộ Y tế xây dựng hướng dẫn về giá gói thầu trang thiết bị y tế, tuy nhiên, nhiều nội dung trong dự thảo hướng dẫn của Bộ Y tế vẫn còn vướng mắc.

“Quốc hội đã cho ý kiến đối với Dự án Luật Giá sửa đổi để điều chỉnh các nội dung về giá nói chung nhưng không có quy định về giá gói thầu. Tôi đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc quy định nguyên tắc xác định giá gói thầu ngay trong Dự thảo Luật Đấu thầu sửa đổi, tạo cơ sở pháp lý cho Chính phủ quy định cụ thể, chi tiết nội dung này”, đại biểu Trần Thị Nhị Hà kiến nghị.

Liên quan đến nội dung về Chỉ định thầu, đại biểu cũng chưa an tâm với quy định về chỉ định các gói thầu phục vụ công tác phòng, chống dịch bệnh tránh gây nguy hại đến tính mạng, sức khoẻ người dân.

“Quy định này rất cần thiết trên thực tế, tuy nhiên, có một số thuật ngữ, nội dung quy định chưa rõ về nội hàm khái niệm như “gói thầu cần triển khai ngay”, có thể dẫn đến nguy cơ áp dụng tùy tiện hình thức chỉ định thầu”, bà Hà giải thích. Cụm từ “cần triển khai ngay” được quy định từ Luật Đấu thầu năm 2013 đã gây ra sự lúng túng trong áp dụng, đặc biệt là trong bối cảnh dịch bệnh. Một số đơn vị áp dụng hình thức chỉ định thầu với lý do “cần triển khai ngay tránh gây nguy hại đến sức tính mạng, sức khoẻ người dân” đã bị xác định là vi phạm trong việc lựa chọn hình thức đấu thầu. Vì vậy, khái niệm khi nào “cần triển khai ngay” phải được cụ thể hóa.

Quy định tại điểm c khoản 1 Điều 23, chỉ định thầu được áp dụng cho gói thầu chỉ có duy nhất một hãng sản xuất trên thị trường do yêu cầu về giải pháp công nghệ là hoàn toàn phù hợp. Tuy nhiên, tại điểm b khoản 1 Điều 28 cũng tại dự thảo luật này, đàm phán giá được áp dụng với các gói thầu“mua thuốc, thiết bị y tế, vật tư y tế chỉ có 1 hoặc 2 hãng sản xuất”.

“Như vậy, với gói thầu chỉ có duy nhất một hãng sản xuất trên thị trường sẽ áp dụng đàm phán giá hay chỉ định thầu”, đại biểu đặt vấn đề.

Bà Hà kiến nghị, Luật cần quy định rõ trường hợp nào áp dụng đàm phán giá, trường hợp nào áp dụng chỉ định thầu để các đơn vị khi tổ chức mua sắm áp dụng đúng quy định pháp luật. Bởi hai hình thức này có phương thức xác định giá gói thầu rất khác nhau.

Làm rõ trường hợp máy đặt, máy mượn

Nội dung này đang được quy định tại điều 55 của Dự thảo Luật Đấu thầu. Theo đại biểu, đây là điều khoản có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với ngành y tế. Tuy nhiên, về tổng thể những nội dung quy định tại Điều 55 tương đối phức tạp, khó áp dụng trong thực tế.

Đối với điểm a khoản 1 Điều 55, có thể hiểu đây là hình thức lựa chọn nhà thầu với trường hợp “máy mượn, máy đặt”.

Mặc dù vậy, nội dung diễn đạt trong quy định chưa đầy đủ, bởi trên thực tế đối với trường hợp này bên cạnh “yêu cầu của chủ đầu tư”, còn có “chính sách của nhà cung cấp”.

Ngoài ra quy định việc “nhà thầu không chuyển giao quyền sở hữu, chỉ chuyển giao quyền sử dụng” chưa rõ tính chất của quan hệ vì có thể là cho thuê hoặc cho mượn, trong khi thực tiễn là nhà cung cấp cho mượn.

Vì vậy, đại biểu đề xuất sửa đổi bổ sung thêm chính sách của nhà cung cấp; và quy định rõ việc nhà thầu chuyển giao quyền sử dụng không thu tiền với thiết bị y tế cho cơ sở khám bệnh, chữa bệnh”.